Menu
Heb je een ontevreden gevoel en negatieve ervaringen over de periode dat je zwanger was, geboorte gaf of over de kraamperiode? Dit kan leiden tot een moeilijk herstel van jou als moeder en je baby. Dan kun je baat hebben bij een Hersteltraject. Je gaat herstellen van bevallingstrauma. Je inside shutdown wordt opgeheven.
Belangrijk: een bevallingstrauma hoeft niet alleen te gaan over de bevalling zelf, maar kan ook gaan over de periode van zwangerschap en kraamtijd.
“Trauma is not what happens to you. Trauma is what happens inside you, as a result of what happens to you.”
Het komt vaak voor dat mensen niet begrijpen waarom een zwangerschap, bevalling of kraamperiode als negatief of traumatisch ervaren kan worden. Toch is het al jaren bewezen dat vrouwen tijdens deze momenten intense psychologische stress kunnen ervaren. Hoe je je hebt gevoeld tijdens en rondom de bevalling, heeft een grote invloed op je gezondheid achteraf, zowel emotioneel als lichamelijk.
Ongeveer 10 tot 20% van de moeders beschouwt de bevalling als traumatisch, en 1 tot 3% van alle bevallen vrouwen ontwikkelt PTSS (posttraumatische stressstoornis).
We spreken van een bevallingstrauma wanneer je negatief terugkijkt op je zwangerschap, bevalling of kraamtijd. Het gaat erom hoe jij de ervaring hebt beleefd. Je kunt een ‘perfecte’ bevalling hebben gehad volgens de medische richtlijnen, maar toch met een naar gevoel terugkijken.
Bevallingstrauma kan ontstaan door dramatische gebeurtenissen, maar ook door het verlies van controle, waardigheid, een vijandige houding van anderen, het gevoel niet gehoord te worden, of onvoldoende informatie over medische procedures.
Het is dus niet altijd noodzakelijk dat je leven in gevaar is geweest of dat je fysieke integriteit bedreigd werd. Het overschrijden van je psychische of lichamelijke grenzen tijdens of rond de bevalling kan eveneens traumatisch zijn.
Belangrijk om te weten is dat een bevallingstrauma niet alleen hoeft te gaan over de bevalling zelf, maar ook over de periode van zwanger worden, zwangerschap en kraamtijd, ook als daarin verlies heeft plaatsgevonden.
“Je baby is gezond, dus het zal wel goed zijn.”
“Het is maar een fase.”
“Straks ben je het weer vergeten, zo ging dat bij mij ook.”
“Je hebt er toch een mooie baby voor terug gekregen?”
“Het hoort er wel bij, toch?”
“Ik zou blij moeten zijn.”
“Ik faal als moeder.”
Helaas hoort dit niet ‘gewoon’ bij het moederschap. De postpartum periode is niet altijd de ‘roze wolk’ die vaak wordt verwacht. In werkelijkheid kan het zijn dat je te maken hebt met gezondheidsverlies en intense emoties zoals verdriet, angst, schuld, schaamte, onzekerheid, machteloosheid en eenzaamheid.
Je kunt het gevoel hebben dat je heen en weer getrokken wordt tussen de wens voor meer kinderen en de angst voor een volgende zwangerschap. Ook kan het zijn dat je de interesse in seks verliest, wat spanningen in je relatie veroorzaakt. Misschien voel je je zelfs angstig voor medische behandelingen zoals een uitstrijkje.
Een van de grootste zorgen kan het hechten aan je baby zijn. Je baby kan onbewust een herinnering zijn aan het trauma dat je hebt doorgemaakt.
Helaas is er vaak onbegrip van mensen om je heen, omdat dit onderwerp vaak niet openlijk besproken wordt of geminimaliseerd is. Terwijl deze emoties zo groot en overweldigend zijn, verdienen ze de volledige aandacht.
“Mourning the birth you hoped and planned for, and being grateful for a healthy baby are two different things”
Er bestaat vaak een groot verschil tussen jouw ervaring en die van andere moeders. Als je een bevallingstrauma hebt meegemaakt, vind je soms moeilijk de juiste steun, omdat anderen vaak niet begrijpen wat de invloed kan zijn van een slechte bevalling.
Dit kan ervoor zorgen dat je je eenzaam en depressief voelt, alsof je ‘zwakker’ bent dan andere moeders omdat je je bevalling niet kunt vergeten. Onderzoek toont aan dat vrouwen met een traumatische bevalling vaak het gevoel hebben geïsoleerd te zijn van andere moeders.
Ook wordt bevallingstrauma vaak niet goed begrepen door de maatschappij. Van vrouwen wordt verwacht dat ze zich snel over hun negatieve ervaring heen zetten. Dit alles kan als een zware last voelen, die een grote impact heeft op je dagelijks leven.
“Het ergste is dat niemand mij nadien serieus nam"
Trauma is een psychische wond die je verhardt en je vermogen om te groeien verstoort. Een heftige ervaring rondom je zwangerschap, bevalling of kraamtijd geeft pijn, angst en belemmeringen. Trauma is niet wat er met je gebeurt, maar wat er in je gebeurt door wat je hebt meegemaakt. Het is het litteken dat je minder flexibel en gevoelig maakt.
Een natuurlijke• bevalling laat je als moeder je lichaam volgen, waardoor de processen van je lichaam in balans zijn met je intuïtie. Bij een negatieve bevallingservaring kan dit proces verstoord raken, waardoor je jezelf van je gevoelens afsplitst en je minder of niet verbonden voelt met je eigen lichaam en kan leiden tot dissociatie, waarbij je jezelf afsplitst van je gevoel. Het trauma ontstaat doordat de communicatie tussen je werkbrein en intuïtieve brein verstoord wordt. Je leerde dat je afhankelijk was van anderen voor zelfzorg, terwijl jouw gevoelens en wensen er niet toe deden.
Als moeder kun je klachten ervaren zoals moeite met hechting, energieproblemen, relatieproblemen en fysieke pijn, vaak gekoppeld aan een stressvolle bevalling. Het trauma heeft diepe impact op jouw leven en omgeving.
Het trauma verbruikt veel energie en zorgt ervoor dat je de pijn niet voelt. Je raakt disconnected van jezelf en anderen, wat het moeilijk maakt om goed voor jezelf te zorgen. Zolang je de angst niet toestaat, blijf je proberen ervan af te komen. Het is als een bal die je onder water houdt.
Deze energie kan echter omgezet worden in levensenergie. Je kunt werken aan het terugwinnen van deze kracht en in het hier en nu beginnen met herstel. Via het Hersteltraject bij Materna Care kun je dit proces starten, binnen een veilige en ondersteunende omgeving.
*Met natuurlijke bevalling bedoelen we: een geboorteproces waarbij de natuurlijke behoeften van jou als moeder en baby zoveel mogelijk gevolgd worden, de locatie waar je bevalt zou hierbij niet moeten uitmaken.
Als je twijfelt of jouw ervaring “erg genoeg” is om aandacht voor te vragen, is het goed om te weten dat er geen maatstaf bestaat voor hoe belangrijk of ernstig gebeurtenissen kunnen zijn.
Jouw bevallingservaring is belangrijk, ongeacht hoe deze (medisch) verliep. Als je met een negatief gevoel terugkijkt, telt dat al. Het gaat om hoe jij je bevalling hebt ervaren. Als het je belemmert, is het voor jou groot genoeg om hulp te zoeken. De vraag is niet of je iets mag voelen, maar of je voor jezelf kunt zorgen.
Je kunt alleen voor anderen zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt. Beschadigende ervaringen hoeven niet voor altijd schadelijk te blijven.
Tijdens het Herstelgesprek maken we gebruik van Imaginaire Rescripting (ImRs)*, een wetenschappelijk bewezen methode om te herstellen van trauma. Een techniek, die net als EMDR, wordt aanbevolen als eerste keuze traumabehandeling volgens internationale richtlijnen en de GGZ zorgstandaard. Via visualisatie breng ik je in verbinding met je emotionele brein, wat uiteindelijk zorgt voor stressreductie, psychisch en lichamelijk herstel. Je stresssysteem komt tot rust en je natuurlijke herstelvermogen wordt aangesproken, waardoor je meer in balans komt en weer verbinding maakt met jezelf.
Tijdens het gesprek help ik je om op een andere manier naar je traumatische ervaring te kijken, zodat je de betekenis ervan kunt veranderen. Je herschrijft de herinnering op een manier die je autonomie respecteert, en we onderzoeken de behoeften die destijds niet zijn gehoord.
Vaak merk je al tijdens het gesprek de eerste tekenen van herstel, die in de weken daarna verder verbeteren. Het herstel is blijvend en gaat vaak gepaard met meer energie, een sterker gevoel van controle, en verbeterd welzijn binnen je gezin.
ImRs is goed te combineren met andere zorg, omdat het gebruik maakt van je natuurlijke vermogens, wat zorgt voor een vriendelijke en effectieve behandeling. Afhankelijk van jouw situatie kan ik je adviseren om het hersteltraject aan te vullen met schrijftherapie of imaginaire exposure, waarbij ik je ook begeleid.
(telefonische) Kennismaking
1 sessie van 60 minuten
1 sessie van 120 minuten
1 (telefonische) sessie na 2 weken
Tijdens het traject begeleiding via WhatsApp, naar behoefte
Praktisch:
* Dit traject kan online, bij jou thuis plaatsvinden, in mijn praktijkruimte (Amersfoort) of op een andere locatie die je prettig vindt, maar altijd op een plek waar jij je veilig voelt en kunt concentreren.
* Het Hersteltraject heeft ook effect als je al langer geleden bent bevallen, of verlies hebt meegemaakt. Ook na vele jaren is herstel nog mogelijk.
1 Tot 3 procent krijgt na de bevalling te maken met een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het aantal vrouwen dat de bevalling zelf als traumatisch ervaart ligt nog hoger, namelijk tussen de 9 en 44 procent.
In 2016 is in Nederland de TEACH-studie uitgevoerd, die staat voor traumatic experiences associated with childbirth. Met deze studie wilde men achterhalen welke factoren ervoor zorgen dat een bevalling als traumatisch werd ervaren en hoe dit voorkomen zou kunnen worden. Via Facebook werd een oproep gedaan en binnen twee weken hadden meer dan 2000 vrouwen gereageerd. Het onderwerp leeft dus bij veel vrouwen.
Op een vragenlijst konden verschillende mogelijke oorzaken voor de traumatische bevallingservaring worden aangevinkt. 54,6 procent van de ondervraagde vrouwen antwoordde dat zij de bevalling als traumatisch ervoeren door gebrek aan of verlies van controle. Dit antwoord werd opvallend genoeg nog vaker gekozen dan ‘angst voor de gezondheid van de baby’ (49,9 procent) en ‘pijn’ (47,4 procent). Op de vierde plaats staat ‘gebrek aan goede communicatie/uitleg’ (43,7 procent).
Eén van de overige vragen was wat zorgverleners anders hadden kunnen doen om de traumatische ervaring te voorkomen. ‘Goede communicatie en uitleggen wat er gedaan wordt’, staat bovenaan (39,1 procent) en vlak daaronder staat ‘naar mij luisteren’ (36,9 procent). Op de derde plaats volgt ‘me emotioneel/praktisch steunen’ (29,8 procent) en op de vierde plaats ‘eerder bepaalde acties/interventies doen’ (24,7 procent). Het opvallendste resultaat kwam uit de antwoorden op de vraag wat de vrouw zelf had kunnen doen om het trauma te voorkomen. Het merendeel antwoordde ‘niks’ (37 procent).
PTSS kan overlappen met postpartum depressie (PPD) omdat sommige symptomen hetzelfde zijn, maar de twee diagnoses staan los van elkaar en moeten apart worden behandeld. Vrouwen worden vaak foutief gediagnosticeerd met postpartum depressie doordat er te weinig bewustzijn is van traumaklachten. Zowel voor, tijdens als na de bevalling. Soms krijgen vrouwen dan medicatie voorgeschreven die weinig of niet helpt.
Zorgaanbieders vertellen vrouwen soms om door te gaan met hun leven en blij te zijn met een gezonde baby. De gevoelens van schuld en isolatie die deze vrouwen al voelen, verergeren de situatie daarmee nog meer. Vrouwen kunnen eindigen met recepten voor anti-antidepressiva, simpelweg omdat de artsen hun daadwerkelijke aandoening niet begrijpen en de PTSS of traumaklachten niet voldoende herkennen of uitvragen.
Het is echter belangrijk om te vermelden dat een depressie wel hand in hand met bevallingstrauma kan gaan, niet iedereen krijgt dus per se een foute diagnose. Als je een recept voor antidepressiva hebt gekregen, kan dit dus wel een geschikte aanpak zijn voor jouw persoonlijke omstandigheden.
Zoek een behandelaar die op de hoogte is van traumaklachten gerelateerd aan zwangerschap, bevalling en kraamperiode.
ImRs wordt aanbevolen als psychologische behandeling in navolging van internationale richtlijnen en recente onderzoeken. Recente richtlijnen van de International Society for Traumatic Stress Studies (ISTSS) bevelen ImRs aan als onderdeel van effectieve behandelingen voor traumagerelateerde klachten. Net als imaginaire exposure, EMDR, of cognitieve therapie is ImRS een effectief bevonden methode bij herstel van trauma. Eind 2020 werd ImRs opgenomen in de Zorgstandaard voor Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. Hierin staat waaraan kwalitatief goede zorg moet voldoen vanuit het perspectief van de cliënt.
Imaginaire rescripting is een techniek waarbij ik je help op een andere manier naar traumatische herinneringen te kijken en zo de betekenis van die ervaring te veranderen. Je beeldt je in waar je behoefte aan hebt, hoe je zou willen dat de gebeurtenis afloopt en je verbeeldt je ook dat je dit uitvoert. ImRs geeft je dus ook de mogelijkheid om de gevoelens, behoeftes en acties te uiten die je op dat moment moest tegenhouden.
Naast de techniek die wordt gebruikt is ook de behandelrelatie een essentiële voorspeller voor een positief resultaat waarbij voorop staat dat ik je aanmoedig om je regie en autonomie te vergroten.
De 87-jarige Franse chirurg en schrijver Michel Odent, is een belangrijke autoriteit binnen de internationale geboortebeweging. Hij maakte naam doordat hij in het ziekenhuis bevalbaden en ‘geboortekamers met een thuisgevoel’ introduceerde. Ook publiceerde hij de eerste wetenschappelijke artikelen over borstvoeding direct na de geboorte en het gebruik van bevalbaden.
Volgens Michel Odent verloopt een geboorte optimaal als het natuurlijke geboorteproces maximaal gefaciliteerd wordt. De grootste saboteur van het geboorteproces is een actieve neocortex (het deel van de hersenen dat informatie geeft over ruimte en tijd en dat communicatie mogelijk maakt). Michel Odent spreekt over ‘neocortical inhibition’, het verschijnsel dat lichaamsfuncties worden belemmerd door neocorticale activiteit: ‘Het reukzintuig van mensen is erg zwak vergeleken met andere zoogdieren. Als je bijvoorbeeld een glas wijn hebt gedronken, ruik je beter, omdat de neocorticale controle minder wordt. En een pasgeboren baby kan perfect zwemmen, hij houdt de ogen open, heeft geen paniek en gaat naar een plek waar hij zich vast kan houden. Na een paar weken of maanden verliest hij deze vaardigheid, door de ontwikkeling van de neocortex. Ook tijdens de seks kan de neocortex interfereren met de fysieke ervaring. Stel je maar voor wat de invloed op het liefdesspel is als een van de partners tijdens de seks vraagt wat ze vanavond zullen eten….
Hetzelfde geldt voor het geboorteproces. Tijdens de bevalling neemt de lichaamsintelligentie het over en werkt de denkende geest alleen maar belemmerend. Om te zorgen voor een optimale hormoonhuishouding waarin de bevalhormonen rijkelijk stromen en het lichaam vanzelf haar werk kan doen, is het goed de neocortex uit te schakelen en uitgeschakeld te houden. De neocortex wordt gestimuleerd door taal, licht, je geobserveerd voelen en je onveilig voelen. Een vrouw moet dus bevallen in een rustige, donkere omgeving waarin ze ongegeneerd haar eigen gang kan gaan en waarin ze zich helemaal op haar gemak voelt. Het is de verantwoordelijkheid van de zorgverlener om te zorgen voor deze omstandigheden, zodat de vrouw maximaal beschermd wordt tegen stimulering van de neocortex. Door het natuurlijk geboorteproces volledig de kans te geven, zorg je ook voor een positieve bevalervaring en dus voor het voorkomen van trauma.
Twee behandelmethoden die vaak worden ingezet bij het verwerken van trauma’s zijn EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) en ImRs (Imaginaire Rescripting). Hoewel beide technieken gericht zijn op het verminderen van de emotionele lading van nare gebeurtenissen, zijn er belangrijke verschillen in hoe ze werken en voor wie ze geschikt zijn. Vooral bij trauma’s rond zwangerschap en bevalling kan Imaginaire Rescripting voordelen bieden boven EMDR.
Waarom werkt EMDR niet altijd bij bevallingstrauma’s?
EMDR is een veel toegepaste methode bij geboortetrauma’s. Meer dan de helft van de vrouwen die komen voor geboortetraumatherapie hadden daarvoor ook EMDR gehad en gaven aan dat het hen niet (voldoende) had geholpen of dat ze er juist slechter uit waren gekomen. Wat is de reden waarom EMDR vaak niet zo goed werkt bij geboortetrauma’s? Veel vrouwen die een traumatische bevalling hebben meegemaakt, hebben niet per se een diagnose van PTSS, maar kampen wel met gevoelens van angst, verdriet of boosheid over hun ervaring. Omdat EMDR vooral gericht is op het behandelen van PTSS, waarbij een specifieke traumatische herinnering centraal staat, werkt het minder goed voor moeders die worstelen met complexere emoties of niet vervulde behoeften rondom hun bevalling. Bij veel trauma’s, zoals verkeersongelukken of geweldservaringen, kan EMDR snel en effectief werken. Ook bij bevallingstrauma’s kan het helpen om triggers (zoals beelden of gedachten aan de bevalling) minder krachtig te maken. Veel moeders merken echter dat EMDR bij geboorte-gerelateerde trauma’s soms niet diep genoeg gaat. Dit komt omdat bij bevallingen vaak ook het emotionele brein een grote rol speelt, en dat is niet altijd voldoende betrokken in de behandeling met EMDR.
Wat is Imaginaire Rescripting?
Imaginaire Rescripting biedt juist een diepere, meer emotioneel gerichte aanpak. In plaats van terug te gaan naar de negatieve herinnering en deze te desensitiseren, richt Imaginaire Rescripting zich op het herinterpreteren van de herinnering. Dit betekent dat je niet alleen de gebeurtenis (deels) opnieuw beleeft, maar dat je vooral geholpen wordt om de ervaring om te vormen naar een positiever, minder bedreigend verhaal. In een Imaginaire Rescripting-sessie wordt er gewerkt vanuit jouw eigen intuïtieve brein. Ik begeleid je bij het opnieuw verbinden met de herinnering van de bevalling, maar help je om er een nieuwe, krachtigere betekenis aan te geven. Hierdoor verliezen de negatieve emoties hun kracht, zonder dat je de herinnering hoeft te “verliezen” of te onderdrukken.
Bij een bevallingstrauma helpt Imaginaire Rescripting je om de ervaring opnieuw te beleven, maar dan met meer controle en minder angst. Dit leidt tot herstel van het stresssysteem, rust in lichaam en geest, en vermindert ook de angst voor toekomstige zwangerschappen of bevallingen. Het is een effectieve manier om het trauma op een dieper niveau te verwerken en je emotionele brein te helen.
Voordelen van Imaginaire Rescripting bij Bevallingstrauma’s
Wanneer kies je voor Imaginaire Rescripting?
Hoewel EMDR zeer effectief kan zijn voor specifieke traumatische herinneringen, zoals die bij PTSS, is het niet altijd de beste keuze voor bevallingsgerelateerde trauma’s. Wanneer een trauma complexer is en niet alleen om triggers gaat, maar ook om diepgewortelde emoties zoals machteloosheid of angst, kan Imaginaire Rescripting een betere optie zijn. Deze methode biedt een diepere, holistische verwerking van de nare gebeurtenis en herstelt het emotionele evenwicht op een manier die EMDR niet altijd kan bereiken. Imaginaire Rescripting helpt je dus om niet alleen je nare ervaring te overwinnen, maar ook je emotionele balans te hervinden, zodat je weer meer kan genieten van het moederschap en met vertrouwen naar de toekomst kunt kijken.
Wanneer je de nare herinnering aan de bevalling anders kan ervaren en bekijken, ontstaat er ruimte voor ontspanning en zal de eventuele weerstand en angst voor een nieuwe zwangerschap of bevalling verdwijnen. In het algemeen kan er meer van het moederschap geprofiteerd worden, omdat klachten verminderen. Tevens is er meer mogelijk op vlak van hechten aan je baby of kindje.
