De geboorte van een moeder zou een herinnering moeten zijn waar ze de rest van haar leven zelfvertrouwen uit kan putten. Maar de Westerse cultuur kijkt anders naar bevallen. Het is iets om bang voor te zijn, iets wat snel moet gebeuren, en de barende heeft hulp nodig. Anderen vertellen haar wat ze moet doen. Vrouwen denken dat ze niks (meer) te vertellen hebben en bereiden zich niet grondig genoeg voor. Hoe kun jij ervoor zorgen dat jouw bevallingservaring positief wordt en je niet de regie verliest?
Machteloosheid
Allereerst is het van belang om te weten welke factoren je kunnen schaden. Dingen die gebeuren waardoor jouw bevalling wel eens niet zo positief zou kunnen uitpakken.
Volgens Judith Herman, de grondlegger van de term PTSS, leiden diverse factoren tot het gevoel van machteloosheid, en je niet gezien en gewaardeerd voelen.
De eerste gaat over het feit dat een moeder een mens is en dus niet solitair. Dat betekent dat je altijd hulp nodig hebt en het fysiologisch vertrouwen hebt in je omgeving. Dit leidt tot weinig kritische voorbereiding op de bevalling. Van nature ga je ervan uit dat iedereen het beste met je voor heeft en niemand je schaadt, terwijl dit toch kan gebeuren. Ondertussen heb je niet door hoe belangrijk jouw eigen inbreng is.
De tweede factor beschrijft hoe elke patiënt in de zorg als ongelijke behandeld wordt. Je bent automatisch ondergeschikt aan je zorgverlener. Daardoor verlies je je autonomie en zeggenschap.
De laatste factor betreft het niet of nauwelijks bespreken van alternatieven op reguliere zorg. De alternatieven zijn onbekend waardoor je niet altijd de juiste zorg krijgt of zorg wordt ‘overgeslagen’ die wel voor jou zou kunnen helpen.
Voorkomen is beter dan genezen
Het is dus van belang om je zorgverlener(s) naast je neer te zetten in plaats van boven je. Ze leveren dankbaar werk, maar jij weet als moeder ook heel veel. Vertrouw daarom op jezelf en je lichaam. Belangrijk is dat je het gevoel hebt dat er naar je geluisterd wordt en dat je je veilig voelt. Soms wordt een bevalling medisch, maar ook dan kun je nog steeds een prettige bevallingservaring hebben mits er sprake is van een goede communicatie en een prettige omgeving. Het belangrijkste is dat je dicht bij jezelf blijft en voor jezelf kunt opkomen. Hierbij kan een coach je eventueel helpen.
Wat kun jij nu al zelf doen?
Vóór de bevalling
Laat het niet over je heen komen, maar maak een plan. Hoe wil jij je voelen voor, tijdens en na de bevalling? En wat heb je daarvoor nodig? Maak je plan compact met de essentie erin. Een te uitgebreid plan zorgt ervoor dat er meer kans is op teleurstelling.
Omschrijf in je bevalplan jouw eigen ‘wat-als scenario’s’ bij de belangrijkste medische interventies en complicaties. Wees trauma-informed. Laat jezelf al in een vroeg stadium volledig informeren over interventies. Hiermee is de kans kleiner dat je jezelf achteraf kwalijk neemt dat je hier niet naar hebt gevraagd of deze niet hebt geweigerd.
Verder is van belang dat je je kraamverzorgende en verloskundige zorgvuldig uitzoekt. Durf vragen te stellen aan haar of het bureau waar ze voor werkt. Stel haar de vragen waaruit duidelijk wordt of je op één lijn ligt met haar als het gaat over thema’s als geboorte, opvoeding, borstvoeding, kraamperiode enz.
En misschien wel het aller belangrijkste: bespreek ruim voor de uitgerekende datum hoe jij je bevalling voor je ziet.
Roofbouw
Na de geboorte is de transformatie naar moeder nog niet voorbij. Integendeel, nu begint het pas. Je gaat de wereld in met je baby. In deze periode is het van belang goed aan te voelen wat bij je past en om de tijd te nemen. Goed herstel en een rustige start brengen je op korte en lange termijn veel voordeel. Neem dus je ruimte om als moeder en als nieuw gezin samen een nieuw ritme te vinden. Als je te snel overgaat tot de orde van de dag, pleeg je roofbouw op jezelf. Maar als je in deze periode goed voor jezelf zorgt, kun je er jarenlang op teren.
Maak daarom een kraamtijdplan waarin je beschrijft hoe je mentaal en fysiek wilt herstellen, hoe je wil binden aan je kindje, hoe je wil genieten in je kraamperiode en wat je hiervoor nodig hebt. Maar denk ook aan personen van wie jij de juiste steun krijgt.
Tijdens de bevalling
Als zoogdier vertraagt je bevalling of stoppen zelfs de weeën als je wordt bekeken. In onze Westerse wereld bevallen we meestal in het ziekenhuis met allerlei vreemden om je heen. Wees erop voorbereid dat je weeën kunnen minderen of zelfs stoppen als je naar het ziekenhuis gaat. Het is dan ook van groot belang om de kamer waar je bent je eigen te maken. Of dit nu in het ziekenhuis is of elders. Misschien wil je bepaalde spullen bij je hebben die je zintuigen op de juiste manier stimuleren?
En als er anderen bij jouw bevalling zijn, wees je er dan van bewust dat dit kan zorgen voor verborgen stress. Waar je ook bevalt, kijk (ook van tevoren!) wat jij fijn vindt en wat je bij je wil hebben in de kamer. Het is jouw bevalling en jij bent de baas. Als je je natuurlijke moederbrein laat doen wat het moet doen, gaat heel veel vanzelf.
Na de bevalling
Wanneer je alle ruimte neemt om de periode te verwerken van de zwangerschap en geboorte, herstel je sneller, vollediger en zet je een gezonde en stevige basis neer voor jouw moederschap. In de toekomst hebben jij en je baby, maar ook je gezin, hier profijt van.
Verwerk je bevalling en kraamperiode door er veel over te spreken met je partner.
Maar het allerbelangrijkste: zorg voor jezelf! Dit is het grootste cadeau dat je je baby kunt geven. Een moeder die gestrest is of oververmoeid zal dit onbedoeld projecteren op de baby. Het grootste cadeau dat een moeder haar kind kan geven is haar eigen geluk.
Geef dus ook ruimte aan alles emoties die komen (en gaan). Verdrietig zijn mag. Er is veel gebeurd in een korte tijd. Van een lange periode zwangerschap ben je plotseling moeder geworden.
Ook zorg je het beste voor jezelf door naar je lichaam te luisteren. Ga je eerste wandelingetje pas maken als jij daar klaar voor bent. Dat kan na een paar dagen zijn, na een week, na een paar weken, na een maand. En wandelen hoeft niet per se, je kunt ook alleen even in de tuin zijn. Voeg de prikkels van de buitenwereld toe in een tempo wat voor jou aangenaam voelt.
Na de bevalling sta je ook nog steeds open voor allerlei indrukken van buitenaf. Kijk wat je aankunt en sluit je tijdig af voor nieuwsberichten, social media, adviezen enz. Verlaag stress en bevorder je herstel door samen te zijn met kalmerende en troostende mensen; bij wie voel jij je op je gemak?
Schrijf!
Als perinataal counselor wil ik je aanraden om binnen de eerste week na je bevalling je verhaal op te schrijven. Doe dit eerst zelf en vul daarna aan met informatie van je partner. Veel details weet je niet meer naarmate de tijd verstrijkt. Schrijf het in detail, alles wat jij je herinnert is goed. Er is geen goed of fout. Het is jouw beleving. Hoe heeft alles zich afgespeeld? Had jij zeggenschap? Hoe heb je het contact met je zorgverlener(s) ervaren? Zijn er momenten die je je expliciet herinnert? Vragen die je nog hebt, stel je aan de mensen die bij je bevalling waren.
Gun jezelf een coach
Hoeveel uur heb je besteed aan het uitzoeken van een kinderwagen, babykleertjes of de kinderkamer? Dit zijn uiteraard belangrijke dingen, maar minstens even belangrijk is de persoon die het kindje straks geboren laat worden. Hoeveel tijd en aandacht besteed je aan je emotionele zelf? Het bewustzijn in je lichaam, jezelf en in je baby zijn fundamenteel. Kennis is fijn, maar als je je lichaam niet kunt voelen of je kennis niet kunt inzetten helpt het niet.
Kies dan ook een Zo Beval Ik coach uit die je helpt om: opgewassen te zijn tegen de (ziekenhuis)protocollen, om trauma-informed te zijn, om je moederbrein aan te zetten en om je emotioneel te ondersteunen tijdens de hele zwangerschap. En daarna.
Het ultieme doel waar het allemaal om draait: contact blijven houden met je lichaam en haar (alarm)signalen waarnemen waardoor je (verborgen) stress kan voorkomen. Hierdoor kun je beslissingen nemen vanuit je gevoel en zorg je voor jouw eigen behoeftes en verlangens. Je gaat je emotionele vaardigheden dus verbeteren waardoor je jezelf beter kunt beschermen en je autonomie behouden blijft. En dat is al eens een uitdaging tegenwoordig met alle professionals om je heen…
Over Aphra
Aphra is sinds 2007 psychologisch consulent binnen de sGGZ. Daarnaast is ze perinataal counselor en geboortetrauma therapeut, werkzaam in eigen praktijk en aangesloten bij het landelijk Zo Beval Ik Centrum voor Geboorte en Trauma. Binnen haar praktijk Materna Care helpt ze vrouwen te herstellen van een geboortetrauma en deze te voorkómen. Haar aanbod vind je hier. Aphra is er speciaal voor jou tijdens de preconceptietijd, de zwangerschap, de bevalling, de kraamtijd en zo nodig langer.
