Steeds meer krijgt de ‘natuurlijke bevalling’ een belangrijke plek in de geboortezorg. Zweverig? Helemaal niet. Het zijn simpel de basis elementen die samen zorgen voor een goede bevalling. Een veilig gevoel, huiselijke sfeer en mensen om je heen die je vertrouwt. Helaas lukt dat niet altijd. Regelmatig zijn er felle lampen, artsen die van alles willen of een barende waarbij haar hoofd maar ‘aan’ blijft staan. Welk effect heeft dit op je bevalling? Nog veel belangrijker is de vraag welke invloed heb je zelf?
Michel Odent (1930) is een Franse chirurg en schrijver. Hij is een belangrijke autoriteit binnen de internationale geboortebeweging. Hij werd bekend omdat hij in het ziekenhuis bevalbaden en ‘geboortekamers met een thuisgevoel’ introduceerde. Hij publiceerde ook de eerste wetenschappelijke artikelen over borstvoeding direct na de geboorte en het gebruik van bevalbaden.
Welk deel van je hersenen werkt de bevalling tegen?
Volgens Michel Odent is het belangrijkste dat het ‘natuurlijke geboorteproces’ maximaal ondersteunt wordt. Hiermee vergroot de kans op een optimale geboorte. Hoe werkt dat dan? Een deel van de hersenen, de neocortex, geeft informatie over ruimte en tijd. Dit deel van de hersenen zorgt voor communicatie. Als je neocortex actief is, dan werkt dit jouw geboorteproces tegen. Dit noemen we ook wel neocortical inhibition.
Hoe werkt dat deel van de hersenen?
Neocortical inhibition zorgt ervoor dat je lichaamsfuncties worden belemmerd door neocorticale activiteit. Als je bijvoorbeeld een glas wijn hebt gedronken, ruik je beter, omdat de neocorticale controle minder wordt. En een pasgeboren baby kan perfect zwemmen, houdt de ogen open, heeft geen paniek en gaat naar een plek waar hij zich vast kan houden. Na een paar weken of maanden verliest een baby deze vaardigheid door de ontwikkeling van de neocortex. Maar ook tijdens seksueel contact kan de neocortex ingrijpen op de fysieke ervaring. Stel je maar voor wat de invloed op het liefdesspel is als één van de partners tijdens de seks vraagt wat ze vanavond zullen gaan eten….
Welke zin heeft baringspijn?
Maar waarom heeft een vrouw dan zoveel pijn tijdens haar bevalling? De baringspijn zorgt ervoor dat je je aandacht op je lichaam kunt blijven richten en uiteindelijk niks anders meer kan doen dan bevallen. De pijn zorgt ervoor dat jij als barende hulp en een veilige plek zoekt, zodat je kindje geboren kan worden.
Wat doet het stresshormoon tijdens de bevalling?
Maar ook zet pijn een hormonale verandering in gang. De stresshormonen (adrenaline en cortisol) stijgen. Maar ook stijgen de levels van oxytocine en endorfine. Deze laatste zorgt ervoor dat je minder pijn ervaart en het zorgt voor een geluksgevoel. Ook zorgen ze ervoor dat je weeën krijgt en uiteindelijk kunt bevallen.
Als je teveel stress of angst ervaart tijdens je bevalling, gebeurt er van alles in je lichaam. Teveel adrenaline zorgt ervoor dat vaatjes in de placenta dichtknijpen en hierdoor neemt het zuurstofgehalte bij de baby af. Ook verstoort teveel angst of stress de balans tussen adrenaline en oxytocine. Je weeën zullen afnemen en zo ontstaat het risico op stagnatie van je bevalling.
Bij een teveel aan angst zal ook je endorfine-systeem minder goed werken, waardoor je lichaam de baringspijn minder goed kan verdoven.
Je tegenwerkende denkende geest
Als je tijdens je bevalling veel angst of dreiging ervaart, dan activeert jouw neocortex teveel. Als tijdens je bevalling je ‘denkende geest’ actief is, bemoeilijkt dit je bevalling omdat je ruggenmerg meer ‘opent’ en hierdoor de pijn intenser wordt. Zo kom je terecht in een negatieve spiraal. Soms is die alleen nog te doorbreken met niet natuurlijke pijnstillers. Het is dus van belang om een optimale hormoonhuishouding te creëren tijdens je bevalling. Zodat de hormonen rijkelijk stormen en je lichaam vanzelf haar werk kan doen. Je neocortex moet dus in feite zoveel mogelijk uitgeschakeld zijn. Maar hoe krijg je dit voor elkaar? Niks doen en ‘het over je heen laten komen’ is geen optie!
Welke invloed heeft de omgeving?
Helaas is een (ziekenhuis)omgeving waar je te maken krijgt met zorgverleners niet altijd zo gezond voor je als je misschien denkt. Zorgverleners hebben de beste intenties, maar werken volgens protocollen en onder tijdsdruk. Dit kan ervoor zorgen dat ze jouw behoeften minder goed vervullen. Dit kan bij jou zorgen voor stress. Ook kun je je onbewust gedwongen voelen tot medische ingrepen. Bijvoorbeeld het plaatsen van een schedelelektrode op het hoofdje van je baby, een knip of inwendig onderzoek. Als moeder wil je altijd het beste voor je baby. Hierdoor ga je sneller mee in het advies of de handelingen van de zorgverlener. Vergeet alleen niet dat jij zelf de expert bent van jouw lijf! Jouw moederlijke instinct zorgt ervoor dat je weet wat je moet doen en hoe je moet bevallen.
Wat helpt jou goed te bevallen?
Taal, licht, je geobserveerd voelen en je onveilig voelen stimuleren je neocortex. Als barende zou je dus moeten kunnen bevallen in een rustige, donkere omgeving. Eentje waar je ongegeneerd je eigen gang kan gaan en waarin je je helemaal op je gemak voelt. Dus waar niemand zomaar komt binnen lopen in de kamer. Een plek waar je niet om de haverklap vragen krijgt of informatie die je moet verwerken. Je kunt dus vóór de bevalling al nadenken over wat jou rust geeft en hoe je je bevalling voor je ziet. Bedenk welke emoties en gedachten komen als jij denkt aan baringspijn. Ga vervolgens na in hoeverre je deze wilt en kunt veranderen. En bedenk hoe jij het beste ontspant. Is dat in warmte? Door middel van ademhalingsoefeningen? Massage? Helpende affirmaties? Specifieke muziek? Naar methoden als yoga of hypnobirthing is nog geen onderzoek gedaan om te weten wat effectief is. Wat wel onderzocht is en wat effectief blijkt, is de continue begeleiding door één en dezelfde persoon tijdens de bevalling. Het steeds wisselen van zorgverleners om jou heen is dus een niet helpende factor. Misschien heb je wel behoefte aan een caseload verloskundige?
De invloed op jouw tevredenheid
Uit diverse onderzoeken blijkt dat je tevredenheid over je bevalling niet bepaald wordt door hoeveel pijn je hebt ervaren of hoe bang je was voor de gezondheid van je baby. Het gaat wèl om drie andere oorzaken die de tevredenheid bepalen.
- Dit zijn hoe je de relatie en communicatie hebt ervaren met je zorgverlener,
- het gebrek aan of verlies van controle hebt ervaren,
- hoe actief je zelf beslissingen mocht nemen.
Deze drie factoren zorgen ervoor of jij een veilig of onveilig gevoel ervaart tijdens je bevalling. Zorg er dus voor dat je jouw ideale team samenstelt rondom je bevalling, ook als je naar het ziekenhuis gaat. Geef tijdig je behoeften aan en zorg dat je hormonen kunnen stormen! Door het natuurlijk geboorteproces volledig de kans te geven, zorg je ook voor een positieve bevalervaring en dus voor het voorkomen van trauma. Ik als ‘Zo Beval Ik coach’ kan je daarbij helpen.
Tot slot
Nu weet je dat een deel van de hersenen, de neocortex, zoveel mogelijk uit mag staan tijdens je bevalling. Om dit voor elkaar te krijgen is een veilig gevoel met fijne mensen en vertrouwen van essentieel belang. Daarnaast is inspraak en betrokken worden bij beslissingen enorm belangrijk voor je ervaring van tevredenheid. Wil jij je goed voorbereiden op je bevalling? Denk dan eens na hoe jij kan reageren op pijn, wat je helpt en wat je nodig hebt. Zo kan je jouw bubbel creeëren en zijn werk laten doen.
Aphra is sinds 2008 psychologisch consulent binnen de sGG. Daarnaast is zij perinataal counselor en geboortetrauma therapeut bij het landelijk Zo Beval Ik Centrum voor Geboorte en Trauma. Zij helpt vrouwen te herstellen van een geboortetrauma en deze te voorkomen.
