Welke vragen kun je stellen wanneer wordt overwogen om de bevalling op te wekken?
Om maar meteen met de deur in huis te vallen, de inleiding is één van de meest voorkomende oorzaken van bevallingstrauma. Zie verderop bij vraag 5.
Veel vrouwen met een nare bevallingservaring komen bij mij met de vraag: wat had ik anders kunnen doen toen die inleiding werd voorgesteld? Ik heb daarom enkele vragen opgesteld die je kunt stellen aan je zorgverlener als de inleiding voorgeschoteld wordt. Ik hoop dat deze vragen je helpen om je opties te overwegen en dat je samen met je hulpverlener(s) een goede keuze kunt maken, waar jij achter staat.
Vraag 1: Waarom?
Als een inleiding ter sprake komt, is de eerste vraag die gesteld kan worden wat de redenen zijn voor een inleiding.
Het is essentieel om een duidelijke en gedetailleerde uitleg te krijgen waarom de inleiding wordt voorgesteld. Dus “waarom” is de eerste vraag die gesteld moet worden. Zo kom je erachter of er een duidelijke enkele reden is, of meerdere.
Neem je tijd
Het kan zijn dat je deze vraag meerdere keren moet stellen. Wees niet bang om dit te doen. Het is jouw lichaam en jouw baby, en de beslissingen die je neemt kunnen op lange termijn een impact hebben op jou, je baby en je gezin. Tenzij het een echte noodsituatie is, is het volkomen acceptabel om de tijd te nemen om hierover na te denken.
Noodgeval of niet?
Als het echt een noodgeval is, krijg je waarschijnlijk geen inleiding aangeboden. Een opgewekte bevalling duurt vaak dagen voordat deze begint. Als er een echte noodsituatie is, wordt meestal een keizersnede voorgesteld, wat veel sneller moet gaan. Dus als iemand je een inleiding aanbiedt en beweert dat het een noodgeval is, is het verstandig om daarover wat vragen te stellen.
De redenen voor het aanbieden van inductie kunnen in drie veelvoorkomende categorieën vallen:
1. “Jij of je baby hebben een medisch probleem.”
Als jij of je baby een specifiek medisch probleem hebben, zoals pre-eclampsie of een hartafwijking, kan inductie worden voorgesteld. Het is belangrijk om te begrijpen waarom deze optie wordt voorgesteld en om te weten dat de uiteindelijke beslissing aan jou is. Dus je wilt misschien dieper ingaan op wat je wordt verteld, want er is bijvoorbeeld een verschil tussen symptomen van pre-eclampsie hebben en dichtbij het ontwikkelen van eclampsie zijn.
Er kan dus een belangrijk verschil zijn tussen het voorstellen van een inleiding omdat jij of je baby daadwerkelijk een specifieke benoemde medische aandoening hebben, òf het voorstellen van een inleiding omdat jij of je baby “risico lopen” op iets. Het is belangrijk om te bepalen welk geval op jou van toepassing is.
2. “Je hebt een risicofactor.”
Soms wordt inductie aangeboden vanwege bepaalde risicofactoren, zoals een hoge BMI of een vermoedelijk groot kind. Het hebben van een risicofactor is anders dan het hebben van een daadwerkelijke medische aandoening, dus het is essentieel om te begrijpen waarom inductie wordt voorgesteld in jouw situatie.
Zodra je iets te horen krijgt als “We leiden in bij iedereen die 41 weken zwanger is” of “Iedereen die een vermoedelijk groot kind heeft wordt ingeleid”, of “Je BMI is meer dan 35”, is dit niet afgestemd op jouw specifieke, individuele situatie. Jou wordt een inleiding voorgesteld omdat je in één of meer categorieën valt. In veel landen wordt inductie routinematig aangeboden op basis van de bevolking aan iedereen die een vakje aanvinkt of een ‘risicofactor’ heeft. Je wilt misschien nog steeds een inleiding in deze omstandigheden, maar het is belangrijk om te weten dat het hebben van een risicofactor verschilt van het hebben van een daadwerkelijke medische aandoening.
Het hebben van een daadwerkelijke, gediagnosticeerde medische aandoening op dit moment is anders dan behoren tot een groep die mogelijk een groter risico loopt op het ontwikkelen van een probleem. Meestal ontwikkelt slechts een klein aantal mensen in de groep een probleem, terwijl iemand met een medische aandoening dat zeker heeft. Vaak is de daadwerkelijke kans dat vrouwen die worden verteld dat ze “risico lopen” op een slechte uitkomst, erg laag. In veel gevallen is er nog steeds een zeer grote kans dat alles gewoon goed zal zijn. En onthoud dat inductie ook nadelen heeft en dat het leven geen “geen risico” optie biedt. Meestal krijgt je ook andere problemen als gevolg van de inductie en de bijbehorende interventies, en dus gaat het om het afwegen van de voor- en nadelen. Vaak is er geen goed bewijs om inductie alleen voor risicofactoren te ondersteunen.
3. Verwarring
Soms kan het antwoord op de vraag waarom een inleiding wordt voorgesteld verwarrend zijn of vol van vakjargon zijn. Laat je hierdoor niet afschrikken en stel gerust meer vragen om alle informatie te begrijpen voordat je een beslissing neemt. Iemand kan verschillende mogelijke problemen of risicofactoren opsommen waardoor je je afvraagt wat er zojuist werd gezegd. Laat dat je er niet van weerhouden om meer vragen te stellen. Een onsamenhangend, onduidelijk of ‘ik-overweldig-je-met-wetenschap’ antwoord kan betekenen dat de persoon met wie je praat niet ècht wil dat je je eigen beslissing neemt. Het kan betekenen dat er geen duidelijke aanwijzing is. Als iemand drie risicofactoren moet samenvoegen om de inleiding te rechtvaardigen, maar je geen degelijk bewijs kan leveren voor één van deze factoren, wees dan op je hoede. Laat je niet imponeren door jargon. Als een intelligente zorgverlener een gerechtvaardigd voorstel heeft, moeten deze in staat zijn om het je uit te leggen en erover te discussiëren op een redelijke manier. Als dat niet gebeurt, wees dan alert.
Het kan zijn dat de persoon die de inleiding voorstelt, bang is voor een fysiologische bevalling, of voor het wachten tot jij op je eigen tijd bevalt. Ze kunnen oprecht denken dat dit ‘het beste’ is, of “gewoon” de voorkeur geven aan het controleren wanneer de bevalling plaatsvindt.
Als je een lijst krijgt van complicaties of risicofactoren, stel dan veel vragen over wat deze complicaties inhouden. Stel ook de onderstaande vragen.
Vraag 2: Wat is het bewijs?
Nadat je precies hebt ontdekt waarom inductie wordt aanbevolen in jouw situatie, vraag je naar het bewijs. Dit is nog een van de belangrijkste vragen om te stellen als inleiding wordt voorgesteld. Vraag of er bewijs is van het voordeel van inductie. Vaak is dat niet het geval. En als iemand je vertelt dat er bewijs is wat op een voordeel zou wijzen, vraag dan om het bewijs of een referentie, zodat je het zelf kunt bekijken.
Belangrijk om te weten is dat niet alle inductiestudies goede studies zijn. Sommige waren slecht uitgevoerd. Dit geldt met name voor sommige studies die beweren te laten zien dat inductie de kans op een keizersnede vermindert. Sommige studies zijn nu vrij oud. Het is mogelijk dat de deelnemers aan deze onderzoeken niet vergelijkbaar waren met jou. Ze zijn bijvoorbeeld niet bevallen in dezelfde setting als jij gaat doen, of ze zijn in een ander land bevallen. Dit soort bewijs is dan mogelijk niet noodzakelijk van toepassing op jou. En gegevens van een half voltooid onderzoek zijn niet voldoende genoeg om conclusies te trekken.
Jij bent dus op zoek naar een duidelijk en eerlijk antwoord. En een antwoord wat aangeeft dat geen enkele onderzoeksstudie perfect passend is bij jouw situatie. Als je het gevoel hebt dat je hulpverlener je te graag wil overtuigen en vindt dat ze absoluut gelijk hebben en dat er geen ruimte is voor discussie, wees dan alert. Als ze je proberen te overdonderen met wetenschap en cijfers, willen ze misschien niet ècht dat je je eigen beslissingen neemt. Goede professionals zullen graag het bewijs met je delen en de voor- en nadelen bespreken op een open manier die gericht is op wat het beste voor jou is.
Vraag 3: Wat is het absolute risico?
Wanneer je te horen krijgt dat er een specifieke reden is voor een inleiding, vooral als dat een risicofactor is, vraag dan om wat cijfers.
Sommige professionals zullen je vertellen over het relatieve risico dat iets gebeurt, maar niet over het absolute risico. Ze kunnen bijvoorbeeld zeggen: “je baby heeft twee keer zoveel kans om te sterven als je X doet in plaats van Y.” Maar wat ze je niet vertellen, is dat het risico van Y één op de 4000 is en het risico van X één op de 2000 is. Met andere woorden, de ongewenste uitkomst is zeer, zeer onwaarschijnlijk, wat je ook doet. En, zoals ik in de volgende tip zal bespreken, heeft ingrijpen zowel nadelen als voordelen.
Ook bij de antwoorden op deze vraag kun je veel afleiden uit de reactie van je zorgverlener. Hoe open en eerlijk zijn ze in hun reactie? Is er erkenning dat er niet altijd één duidelijke ‘juiste’ manier is die voor iedereen geschikt is?
Het is dus altijd een goed idee om te vragen naar het absolute risico, ongeacht welke gezondheidsbeslissing je neemt. Zoals bij vraag 2 wil je misschien ook vragen om het bewijs of een referentie, zodat je het zelf kunt bekijken.
Vraag 4: Wat zijn de nadelen?
Vraag ook naar de nadelen van inductie. En stel de vraag ook als je zelf de informatie al weet. Zo kun je er namelijk achter komen of de zorgverlener met wie je te maken hebt open en transparant is over de voor- en nadelen van de verschillende opties. Iedereen zou je eerlijk en openlijk de zaken moeten vertellen; ook de negatieve gevolgen van inductie voor jou en je baby. Als ze je deze dingen niet vertellen, of er snel overheen gaan, beschouw het dan als een waarschuwingssignaal. Je hebt het volledige beeld nodig. En jij wil kunnen vertrouwen op zorgverleners die je het hele verhaal geven.
Hier volgt een kort voorbeeldje wat ik recent meemaakte. Ik ging vorige week vier winkels in waar ze gaatjes konden schieten voor oorbellen. Geen enkele verkoopster wist mij te vertellen wat het verschil was tussen titanium en chirurgisch staal, terwijl ik zelf al mijn vooronderzoek had gedaan en wist dat titanium volledig nikkelvrij is terwijl chirurgisch staal altijd nog een percentage nikkel bevat. Maar bij de meestal winkels werd mij verteld dat chirurgisch staal ‘wel goed genoeg was’, want er was toch bijna niemand die een nikkelallergie had. “Ja mevrouw, we schieten altijd wel met chirurgisch staal en dat gaat eigenlijk altijd wel goed”. En zo ook kon geen enkele verkoopster mij uitleggen wat de voor- en nadelen waren tussen de andere materialen die er ook nog waren zoals zilver, goud of goldplated. De minste informatie kreeg ik dan nog van een ‘echte’ juwelierszaak. Pas toen ik vervolgens mijn ‘oude’ juwelier belde die mijn gaatjes heeft geschoten toen ik 7 jaar was, voelde ik me gehoord en gerust gesteld. Deze vrouw kon me perfect uitleggen dat vroeger geschoten werd met puur zilver òf goud omdat er toen nog geen RVS werd gebruikt. Ze legde uit waarom ik vervolgens waarschijnlijk een reactie kreeg toen ik van zilver naar goud overstapte, en ze vertelde wat de voor-en nadelen waren van alle materialen. En toen ik vroeg hoe ze gingen schieten en hoe ze het apparaat richten, wist ze me duidelijk te vertellen dat dit parallel aan de wang moet en niet parallel aan de oorlel. Eén keer raden wie de gaatjes mocht schieten.
Vraag 5: Hoe, wanneer, waar, wat en wie?
Wees niet bang om door te vragen totdat je genoeg informatie hebt. Veel vrouwen zijn ontevreden over hun bevalling die werd ingeleid. Dit is één van de belangrijkste problemen die naar voren komen in onderzoeken waarin vrouwen wordt gevraagd naar hun ervaringen. Eén van de belangrijkste redenen hiervoor is dat ze niet voldoende informatie hebben gekregen over wat er zou gebeuren. Ze kregen bijvoorbeeld niet te horen dat een inleiding soms drie of vier dagen kan duren voordat het op gang komt. Ze kregen niet te horen dat de vroege weeën behoorlijk pijnlijk kunnen zijn, ook al doen ze misschien niet veel. Vrouwen wordt niet altijd verteld dat hun partner, familie, vrienden of doula niet continue bij hen kunnen zijn. De ervaring met de inleiding varieert sterk: het is als de postcodeloterij.
Stel zoveel vragen als dat jij nodig hebt om een beeld te krijgen van hoe het in jouw regio of ziekenhuis zou zijn. Op die manier ben je veel beter in staat om dit af te wegen met alle andere informatie die je hebt verzameld en te beslissen of een inleiding geschikt is voor jou en je baby.
*Belangrijk om te benadrukken: mijn doel is niet om je te vertellen of je bevalling moet worden opgewekt of niet. Die beslissing ligt niet bij mij, jouw verloskundige, gynaecoloog, …. Elke vrouw is uniek. Mijn taak is om je te helpen de beschikbare informatie te begrijpen en je hierin te laten navigeren, zodat je de juiste beslissingen voor jouw situatie kunt nemen.
Over Aphra de Kruif
Aphra is sinds 2008 psychologisch consulent binnen de sGGZ. Daarnaast is ze perinataal counselor en bevallingstrauma therapeut, werkzaam bij het landelijk Zo Beval Ik Centrum voor Geboorte en Trauma. Ze helpt vrouwen te herstellen van een geboortetrauma en deze te voorkomen. Haar aanbod vind je hier. Aphra is er speciaal voor jou tijdens de preconceptietijd, de zwangerschap, de bevalling, de kraamtijd en zo nodig langer.
