Extreme angst
Over de hele wereld zijn mensen bang voor drie dingen: pijn, de dood en het onbekende. Logisch dat af en toe deze angsten naar boven komen, omdat een kindje verwachten het grootste ‘lifechanging event’ is wat bestaat.
Maar terwijl de meeste vrouwen een beetje zenuwachtig zijn voordat ze een baby krijgen, hebben vrouwen met tokofobie een angststoornis. Deze angst is extreem, want het beïnvloedt hun dagelijkse leven. Het gaat hier dus om iets anders dan enigszins nerveus zijn voor de bevalling. Vrouwen met tokofobie zijn buitengewoon angstig voor de bevalling, zodanig dat het hun dagelijkse functioneren beïnvloedt. Een vrouw doet er soms alles aan om een zwangerschap en geboorte te vermijden. Soms hebben ze wèl een kinderwens maar zetten ze die opzij uit angst. Ze zijn soms zo bang om zwanger te worden dat ze verschillende soorten anticonceptie combineren of zich zelfs laten steriliseren. In bepaalde gevallen kiezen vrouwen zelfs voor abortus.
Cijfers
Uit Scandinavisch onderzoek blijkt dat ongeveer één op de twintig vrouwen extreme angst ervaart. Het is echter waarschijnlijk dat het feitelijke percentage hoger ligt, omdat niet iedereen over deze angstgevoelens praat. Schaamte speelt een grote rol, want durf maar eens hardop te zeggen dat je het helemaal niet zo leuk vind om zwanger te zijn of blij dat je een kindje krijgt. Over het algemeen heerst in onze maatschappij dat je vooral blij moet zijn dat je een kindje krijgt.
Symptomen en gevolgen
Er zijn veel verschillende symptomen bij tokofobie. Van huilen tot paniekaanvallen bij het denken aan de bevalling. Of het hechten aan de nieuwe baby. Er zijn onderling grote verschillen: sommige vrouwen zijn bang om dood te gaan of om een slechte moeder te zijn, terwijl een andere vooral bang is voor de pijn tijdens de bevalling of bang is de controle te verliezen over haar lichaam. En weer anderen zijn bang dat hun baby iets zal overkomen of zal overlijden tijdens de geboorte.
Onderzoek laat zien dat de moeder bij angst het stresshormoon cortisol aanmaakt. Dit heeft nadelige gevolgen. Te hoog cortisol bij de zwangere kan het DNA van een ongeboren baby aantasten en zorgen voor zowel mentale als fysieke problemen bij het kind.
Over het algemeen leidt de angst tot medische bevallingen en ingrepen op verzoek van de bevallende vrouw, zoals inleidingen, ruggenprikken en keizersneden. De bevalling van vrouwen met tokofobie duurt gemiddeld langer en de kans op een spoedkeizersnede is groter. Ook is er een grotere kans op het ontstaan van PTSS na de bevalling.
Primair en secundair
Primaire tokofobie komt meestal voor bij vrouwen die voor het eerst zwanger zijn. Deze vorm ontstaat meestal al eerder in het leven, ruim voordat de meeste vrouwen denken aan het krijgen van kinderen. Meestal vindt deze vorm zijn oorsprong in een incident. Dat kan bijvoorbeeld zijn het zien of horen van horrorverhalen van vriendinnen, collega’s, de buurvrouw, of in de social media. Maar ook juist het verhaal van een perfecte bevalling kan angst opwekken, omdat de eigen verwachting daardoor (nog) hoger komt te liggen.
Secundaire tokofobie houdt in dat vrouwen al eens eerder bevallen zijn en hier een trauma een hebben overgehouden met extreme angstgevoelens. Bijvoorbeeld na een heel pijnlijke bevalling of doodgeboorte. Maar ook geweld of seksueel misbruik kunnen de oorzaak zijn, want bevallen en de aanrakingen die daarbij horen, kunnen nare herinneringen opwekken.
Ongeveer 75% van de tokofobe vrouwen heeft deze secundaire vorm. Zij hebben angst voor iets ellendigs waarvan ze snappen dat het opnieuw kan gebeuren. Deze vrouwen gingen er aanvankelijk van uit dat alles oké was, maar tijdens de bevalling zijn ze gaan geloven dat hun lichaam ze in de steek liet.
Tips
Als je last hebt van extreme angst voor de bevalling, kunnen de volgende tips je helpen:
– Zoek hulp en praat erover, zo snel mogelijk, ook als je nog niet zwanger bent. Angst vermijden of wegredeneren is het slechtste wat je kunt doen.
– Begrijp waar je angst vandaan komt.
– Volg de Zo Beval Ik geboortecursus, deze bereidt je voor op emotioneel niveau. Ontdek welke keuzes je hebt en hoe je je wensen kenbaar maakt, ook als het moeilijk wordt.
– Denk goed na over welke mensen je om je heen wilt hebben en welke je motiveren
– Lees positieve bevallingsverhalen op internet
– Doe een Hersteltraject als er sprake is van een negatieve beval-ervaring of geboortetrauma
– Doe mindfulness oefeningen, of volg een training. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen een beter bevalling ervaren, met minder medische ingrepen. En bovendien kwamen de baby’s in deze groep vrouwen beter ter wereld.
Over Aphra
Aphra de Kruif is sinds 2008 psychologisch consulent binnen de sGG. Daarnaast is ze perinataal counselor en geboortetrauma therapeut, werkzaam bij het landelijk Zo Beval Ik Centrum voor Geboorte en Trauma. Ze helpt vrouwen te herstellen van een geboortetrauma en deze te voorkomen. Haar aanbod vind je hier. Aphra is er speciaal voor jou tijdens de preconceptietijd, de zwangerschap, de bevalling, de kraamtijd en zo nodig langer.
